De omgeving

Geschiedenis
Britsum is ontstaan op een terp die was opgeworpen op een kwelderwal ten oosten van de Middelzee. De terp was in de vroege Middeleeuwen opgeworpen en was vrij hoog. Rond 1900 zijn het oostelijke en het zuidelijke deel van de hoge terp afgegraven.

De plaatsnaam zou dan weer verwijzen naar het feit dat het een woonplaats (heem/um) was bij een brug over een water. In de 12e eeuw werd de plaats in een kopie van een document uit 994 vermeld als Bruggiheim. In de 13e eeuw werd het vermeld als Bretzhum en Bristium, in 1335 als in Britzum en in 1579 als Britsum. Bij het dorp hebben verschillende verstevigde huizen gestaan waaronder het kasteel Britsenburg en de states Jornsmastate en Lettingastate, het geboortehuis van Menno van Coehoorn, militair en vestingbouwkundige.

-Tot 2018 behoorde Britsum tot de inmiddels opgeheven Gemeente Leeuwarderadeel.

Johannes Kerk
Op de hoge terp van Britsum staat de markante Johanneskerk. Het schip stamt uit de dertiende eeuw. In de negentiende eeuw is de kerk ommetseld. De kerk heeft prachtige muurschilderingen, die gerestaureerd zijn.

Huidig gebruik
De kerk, beroemd om de middeleeuwse fresco’s, trekt veel belangstellenden die deze komen bewonderen. Tegelijkertijd zorgt de aanwezigheid van de fresco’s voor een beperking van de gebruiksmogelijkheden, met name in de winter. Er is geen verwarming in de kerk, omdat dat funest zou zijn voor de fresco’s. De kerk wordt ’s zomers gebruikt voor erediensten en zo nu en dan een concert. Voor meer info klik hier.

Martenastate is de naam van een state in de Friese plaats Cornjum, officieel Koarnjum, in de gemeente Leeuwarden. De oude Martenastate werd sinds de 15e eeuw bewoond door de adellijke families Van Martena, Van Burmania en Vegelin van Claerbergen. De laatste bewoner, die al deze namen in zijn achternaam verenigde, liet de state na aan de kerkvoogdij, maar deze besloot in 1899 de verpauperde gebouwen te slopen. Architect W.C. de Groot ontwierp het huidige miniatuur-kasteeltje (1900). Op het terrein bevindt zich een heuvel met familiegraven van de adellijke bewoners. De toegangspoort (uit 1620) bij de ingang van het park is afkomstig van het afgebroken Land¬schapshuis te Leeuwarden. Sedert 1966 is Stichting Martenastate belast met het bezit en beheer van park, state en opstallen.

Het 4,5 ha grote park rondom de state is een van de rijkste stinsentuinen van Nederland. In het voorjaar zijn hier onder meer Haarlems klokkenspel, bostulp, holwortel, vingerhelmbloem, daslook, gele anemoon, adderwortel en de boerenkrokus te bewonderen. Het park wordt beheerd door It Fryske Gea. Voor meer informatie over Martenastate klik hier.

Túnmanswente
Túnmanswente is de voormalige tuinmanswoning van Martenastate, wat deel uit maakt van een prachtige omgeving om in te wandelen of te fietsen. De theetuin is een fijne plek om heerlijk tot rust te komen…… Zodra het weer het toelaat, worden in het voorjaar de stoelen en tafels buiten gezet. Genieten van een kopje thee (of koffie) met iets lekkers erbij en luisteren naar het zingen van de vogels. Voor meer informatie en openingstijden klik hier.

Net als veel andere Friese States (en Groninger Borgen) is ook Dekema State gegroeid uit een eenvoudige rechthoekig verdedigbaar steenhuis, een “stins”. State is een Friese naam voor een adellijke woning. De naam Dekema is afkomstig uit de 16e eeuw toen een familie met deze naam de State bewoonde. Hoewel daarna nog andere families de State bewoond hebben is de naam Dekema State gebleven. De laatste familie die Dekema State heeft bewoond is de familie van Wageningen, van 1791 tot 1996. Voor meer informatie klik hier.